Mâm ngũ quả là nét đặc trưng quan trọng trong ngày Tết của dân tộc Việt Nam. Tùy theo từng khu vực địa phương hay vùng miền mà mâm ngũ quả sẽ được biến tấu và bày trí với đa dạng các loại trái cây khác nhau. Hãy cùng Thế Giới Nệm điểm qua mâm ngũ quả ngày Tết 2024 theo miền Bắc, Trung, Nam ngay trong bài viết dưới đây nhé!
Mâm ngũ quả là gì?
Mâm ngũ quả là gì?
Mâm ngũ quả ngày Tết là khái niệm chỉ đĩa trái cây gồm 5 loại khác nhau, thường được sắp xếp và trình bày đẹp mắt trong ngày Tết Nguyên đán của người Việt. Mâm ngũ quả thường được đặt trên bàn thờ gia tiên hoặc trên bàn chính trong phòng khách để đón tiếp khách đến chơi nhà.
Mỗi loại quả thường được chọn để thể hiện mong cầu, ước muốn của gia chủ thông qua tên gọi cũng như màu sắc, hình dáng bên ngoài của chúng. Ngày nay, mâm ngũ quả ngày Tết không chỉ mang ý nghĩa tâm linh như phong tục xa xưa của ông bà ta, mà còn dùng để trang trí căn nhà trở nên sang trọng hơn.
Ý nghĩa trưng bày mâm ngũ quả ngày Tết từng miền
Mâm ngũ quả ngày Tết mang một ý nghĩa chung đó là dâng lên các vị chư thần, ông bà tổ tiên những loại quả tươi ngon để thể hiện lòng hiếu đạo. Đồng thời cầu mong những điều may mắn, thịnh vượng và bình an sẽ đến với gia đình. Mâm ngũ quả ngày Tết còn mang ý nghĩa tượng trưng cho những thành quả lao động suốt cả năm và ước mong vạn vật sinh được sôi nảy nở, âm dương đất trời hòa hợp.
Mâm ngũ quả thường được bày trí với 5 loại trái cây khác nhau. Điều này cũng thường được nhắc đến trong kinh “Vu Lan Bồn” với hình ảnh là trái cây 5 màu. Đối với dân tộc Việt Nam thì con số 5 sẽ tượng trưng cho những mong muốn được ngũ phúc lâm môn:
Phú: Nhiều tiền tài, của cải, được đầy đủ và giàu có
Quý: Có được phẩm chất thanh cao và sang trọng
Thọ: Mang ý nghĩa là sống lâu trăm tuổi
Khang: Cuộc sống mạnh khỏe
Ninh: Tạo sự bình an, nhẹ nhàng và điềm tĩnh trong cuộc sống
Ý nghĩa trưng bày mâm ngũ quả ngày Tết từng miền
Mâm ngũ quả miền Bắc
Người miền Bắc thường bày mâm ngũ quả ngày Tết theo thuyết ngũ hành trong văn hóa phương đông, nhằm thể hiện ý nghĩa vạn vật đều hòa hợp với đất trời. Vì vậy, mâm ngũ quả miền Bắc cũng phải được phối ngũ sắc: Kim (màu trắng), Mộc (màu xanh), Thủy (màu đen), Hỏa (màu đỏ), Thổ (màu vàng). Cách bài trí luân phiên, sắp xếp màu sắc của từng loại trái cây sao cho đẹp mắt, hợp phong thủy ngày Tết.
Trong mâm ngũ quả ngày Tết của người miền Bắc không thể thiếu một nải chuối xanh, nó tượng trưng cho sự sum vầy, quây quần và đầm ấm. Bên cạnh đó là quả bưởi màu xanh hoặc vàng thể hiện cho sự giàu có và no đủ. Một số gia đình cũng có thể thay quả bưởi bằng quả phật thủ để tượng trưng cho sự cung kính, lưu giữ các vị Phật thần, gia tiên ở lại trong nhà lâu hơn và phù hộ cho con cháu.
Ngoài ra, một vài quả hồng, quất hay ớt đỏ được tô điểm xung quanh mâm ngũ quả ngày Tết để tăng thêm màu sắc, cũng như biểu tượng cho sự may mắn và thành đạt trong năm mới.
Cuối cùng là quả dứa có hương thơm đặc trưng, nó thể hiện ước mong của gia chủ về một năm mới bình yên, an lành, nhiều sức khỏe và phúc lộc.
Mâm ngũ quả miền Trung
Vùng đất miền Trung thường gặp rất nhiều thiên tai, hạn hán, bão lũ quanh năm nên lĩnh vực nông sản, đặc biệt là trái cây không được phong phú và đa dạng như miền Nam và miền Bắc. Chính vì thế, mâm ngũ quả ngày Tết của người dân miền Trung sẽ vô cùng đơn giản, không quá cầu kỳ hình thức, có gì cúng nấy, miễn tâm thành cung kính là được. Tùy thuộc vào hoàn cảnh và điều kiện của từng gia đình mà sắp xếp và bày biện mâm ngũ quả sẽ khác nhau.
Một số loại trái cây thường xuất hiện trong mâm ngũ quả ngày Tết của người miền Trung như thanh long, dứa, chuối, mãng cầu, dưa hấu, sung, cam, quýt, … Tất cả đều mang ý nghĩa cung kính và thể hiện lòng biết ơn đối với đất trời, thần phật và ông bà tổ tiên lâu nay đã gia hộ cho gia đình. Bên cạnh đó còn thể hiện lòng mong cầu một năm mới bình yên, mưa thuận gió hòa và phát tài phát lộc hơn.
Mâm ngũ quả miền Nam
Ở miền nam, người dân ở đây lại có các quan niệm khác về mâm ngũ quả ngày Tết so với người miền bắc và miền trung. Theo đó, họ quan niệm rằng quả chuối phát âm gần như từ "chúi" trong từ “chúi nhủi” sẽ mang đến những điều tiêu cực, không mấy lạc quan và thể hiện sự khó thăng quan tiến chức. Tương tự như quả chuối, các loại quả cam và quýt được liên tưởng đến câu nói "quýt làm cam chịu" nên đây là điều không tốt. Chính vì vậy, các loại quả này sẽ hiếm khi thấy hoặc hoàn toàn không xuất hiện trên mâm ngũ quả ngày Tết của người dân miền Nam. Ngoài ra cũng không có các loại trái quả điểm tô có vị cay đắng.
Theo đó, mâm ngũ quả ngày Tết của miền nam thường được sắp xếp rất đơn giản, bao gồm các loại trái quả như: mãng cầu, dừa, đu đủ, thơm, xoài, sung, … Và khi đọc lái theo tiếng miền nam sẽ thành câu: "cầu thơm vừa đủ xài" hoặc “cầu vừa đủ xài sung” mang ý nghĩa tết đến xuân sang thật sung túc với nhiều tài lộc, may mắn và phước lành.
Hướng dẫn cách chưng mâm ngũ quả đẹp
Hướng dẫn cách chưng mâm ngũ quả đẹp
Cách chưng mâm ngũ quả số 1
Về nguyên liệu chuẩn bị:
10 - 12 quả quýt
05 quả xoài
01 quả vú sữa
01 quả phật thủ
01 quả thanh long
01 quả lê
01 quả táo
08 quả ớt
Quả quất (có thể có hoặc không)
Về cách thực hiện:
Bước 1: Đặt những quả quýt nhẹ nhàng vào trong lòng đĩa hoặc mâm.
Bước 2: Sau đó, trên thành đĩa hoặc mâm thì hãy đặt xen kẽ một quả xoài và một quả quýt.
Bước 3: Đặt quả thanh long ở giữa, bên trên quả quýt và xung quanh là các quả vú sữa, phật thủ, táo và lê để giữ cho quả thanh long đứng vững hơn.
Bước 4: Cuối cùng, đặt các quả ớt vào giữa quả xoài và quýt ở thành đĩa hoặc mâm. Quả quất thì để vào những khoảng trống sao cho đẹp mắt là được.
Cách chưng mâm ngũ quả số 2
Về nguyên liệu chuẩn bị:
01 nải chuối
01 quả mãng cầu
02 quả táo
01 quả lê
10 quả quýt
02 quả vú sữa
01 quả phật thủ
01 quả thanh long
02 quả xoài
Ớt, quất (nếu muốn)
Về cách thực hiện:
Bước 1: Đầu tiên, đặt nải chuối vào giữa dĩa hoặc mâm.
Bước 2: Sau đó, xung quanh bên dưới nải chuối bạn hãy thêm vào 1 quả xoài, 2 quả táo và 2 quả vú sữa đối xứng hai bên ở mặt trước.
Bước 3: Bên cạnh nải chuối, bạn đặt vào mỗi bên 02 quả quýt sao cho xếp chồng lên nhau.
Bước 4: Còn mặt sau, hãy đặt quả thanh long lên giữa nải chuối, xung quanh là các quả xoài, phật thủ và quả lê, đồng thời bạn nên bày trí các quả quýt phía bên dưới để giúp giữ vững.
Bước 5: Cuối cùng, bạn đặt phía sau là quả mãng cầu, có thể xung quanh thành dĩa là những quả quất và ớt sao cho đẹp mắt.
Cách chưng mâm ngũ quả số 3
Về nguyên liệu chuẩn bị:
14 quả quýt.
01 quả dưa hấu.
Lê và táo (mỗi thứ 1 một quả).
01 quả phật thủ.
04 quả xoài.
01 trái vú sữa.
10 quả ớt.
Quả quất (số lượng tùy thích).
Về cách thực hiện:
Bước 1: Đầu tiên bạn cần phải đặt quả dưa hấu vào giữa đĩa hoặc mâm và xếp đầy quýt ở xung quanh thành.
Bước 2: Để quả dưa hấu có thể giữ vững, bạn hãy đặt ở cạnh bên là 01 quả phân thủ và 01 quả xoài lên phía trước.
Bước 3: Đặt thêm vào bên cạnh quả dưa hấu một quả vú sữa và một quả táo ngay phía trên mặt. Tiếp đến, thêm xung quanh là những quả quýt và ớt vào các khoảng trống là hoàn thành.
Một số lưu ý cần biết khi chưng mâm ngũ quả ngày Tết
Một số lưu ý cần biết khi chưng mâm ngũ quả ngày Tết
Bày biện mâm ngũ quả ngày Tết là việc khá đơn giản, tuy nhiên để có được mâm ngũ quả hợp phong thủy và đẹp mắt thì bạn cần lưu ý một số điều sau đây:
Mâm ngũ quả ở mỗi miền sẽ khác nhau nên các loại quả trên mâm ngũ quả ở miền Bắc và miền Trung thường có chuối, cam hoặc quýt, còn ở miền Nam thì 3 loại quả này lại kiêng kỵ và thường không xuất hiện trên mâm ngũ quả.
Số lượng trái cây dường như không quan trọng, nhưng hầu hết mọi người đều sai. Chẳng hạn như chuối, bạn nên chọn mua nải có số lẻ, quả tròn đều, quả ngửa lên trên, giống như đôi bàn tay may mắn, bao bọc cả gia đình.
Không nên bày quá nhiều hoa quả trên mâm, điều này không những làm mất mỹ quan mà còn dễ bị đổ vỡ.
Không nên bày thêm hoa hoặc các vật dụng, thực phẩm khác vì nó sẽ là mất đi ý nghĩa của mâm ngũ quả.
Không nên trưng bày các loại quả dễ hư héo hoặc các loại quả có mùi nồng hắc.
Khi bày mâm ngũ quả lên bàn thờ, chú ý không rửa quả, vì điều này sẽ làm cho quả nhanh khô héo và hư hỏng.
Cách chọn các loại quả chưng trong ngày Tết
Để có một mâm ngũ quả chưng Tết đẹp mắt, màu sắc tươi mới và để được lâu thì người tiêu dùng nên chú trọng cẩn thận trong khâu chọn lựa. Bởi vì mỗi dịp Tết đến, hàng hóa rất nhiều và lộn xộn nên cần phải có sự sáng suốt trong khâu mua hàng, đặc biệt là các loại trái cây bày mâm ngũ quả. Cụ thể như sau:
Khi chọn hoa quả cho mâm ngũ quả nên chọn những quả vừa chín tới, thậm chí còn xanh để bảo quản được lâu. Vì lúc này quả sẽ có màu sắc tươi tắn và đẹp mắt nhất.
Khi mua, tốt nhất nên chọn những quả còn đầy cuống và lá, da căng bóng không trầy xước hay đốm đen.
Kết luận
Nhìn chung, mâm ngũ quả là nét văn hóa truyền thống đặc trưng của người Việt trong những ngày Tết đến xuân về. Dù có khác nhau về cách bày trí và các loại trái cây giữa các vùng miền, nhưng trên hết nó đều thể hiện sự thành kính hướng về nguồn cội, ông bà tổ tiên và ước mong đón chào một năm mới an khang, hạnh phúc và đủ đầy hơn. Hãy theo dõi Thegioinem.com để cập nhật và tìm hiểu thêm nhiều thông tin hữu ích bạn nhé!
--------------------------------
THÔNG TIN LIÊN HỆ:
Thegioinem.com - Lựa chọn cho giấc ngủ ngon
Địa chỉ: 361 - 363 - 365 Tân Sơn Nhì, Phường Tân Thành, Quận Tân Phú, Thành phố Hồ Chí Minh
Nệm Cao Su
Nệm Lò Xo
Nệm Bông Ép
Ga Mền
Gối
Giường ngủ
Nội Thất Phòng Ngủ
