Ngủ lịm là gì? Nguyên nhân, triệu chứng, cách khắc phục

Giấc ngủ đóng vai trò vô cùng quan trọng đối với sức khỏe và tinh thần của mỗi người. Tuy nhiên, không phải ai cũng có một giấc ngủ trọn vẹn và dễ dàng. Hiện tượng ngủ lịm, dù nghe có vẻ đơn giản, lại có thể là dấu hiệu của nhiều vấn đề sức khỏe tiềm ẩn. Vậy ngủ lịm là gì? Nguyên nhân, triệu chứng và cách khắc phục như thế nào? Cùng Thế Giới Nệm theo dõi bài viết sau để tìm hiểu kỹ hơn và tình trạng này nhé!

Ngủ lịm là gì?

Ngủ lịm, hay còn gọi là chứng ngủ rũ, là một rối loạn giấc ngủ mãn tính khiến người bệnh đột ngột rơi vào trạng thái ngủ bất kể thời điểm hay hoàn cảnh. Đây là hiện tượng thường gặp ở nhiều người và ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng tập trung, tinh thần và sức khỏe nói chung. Người mắc chứng ngủ lịm thường khó duy trì trạng thái tỉnh táo, dễ bị buồn ngủ vào ban ngày, và gặp khó khăn trong sinh hoạt hàng ngày.

Chứng ngủ lịm không chỉ đơn thuần là cảm giác buồn ngủ hay mệt mỏi, mà còn là một bệnh lý có thể gây ra nhiều hệ quả tâm lý, như lo âu, trầm cảm, và làm tăng nguy cơ tai nạn trong các hoạt động đòi hỏi sự tỉnh táo cao như lái xe. Một số dấu hiệu điển hình của ngủ lịm là tình trạng ngủ bất chợt, mất kiểm soát cơ bắp (liệt tạm thời), ảo giác, và thậm chí là "liệt khi ngủ," tức trạng thái tỉnh táo nhưng không thể cử động vào thời điểm thức dậy hoặc trước khi đi vào giấc ngủ.

Hiện tượng này thường xảy ra ở thanh thiếu niên và có tính chất gia đình, có thể kéo dài suốt đời nếu không được điều trị đúng cách. Tuy không phải là một dạng bệnh tâm thần hay động kinh, nhưng ngủ lịm là một tình trạng ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống, khiến người bệnh gặp nhiều khó khăn trong việc duy trì các mối quan hệ xã hội và hiệu quả công việc.

Nguyên nhân dẫn tới tình trạng ngủ lịm

Tình trạng ngủ lịm, hay chứng ngủ rũ, có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau, chủ yếu liên quan đến rối loạn trong hệ thống thần kinh. Dưới đây là một số nguyên nhân chính:

• Sự suy giảm hormone hypocretin: Hypocretin là một hormone quan trọng giúp duy trì sự tỉnh táo và điều chỉnh chu kỳ ngủ – thức. Sự thiếu hụt hoặc suy giảm hypocretin có thể khiến cơ thể dễ dàng rơi vào trạng thái ngủ ngay cả khi đang tỉnh táo.
• Yếu tố di truyền: Chứng ngủ rũ có thể mang yếu tố di truyền, khi người trong gia đình có tiền sử mắc bệnh này, các thế hệ sau có nguy cơ mắc cao hơn. Tuy nhiên, không phải ai có yếu tố di truyền cũng đều mắc chứng ngủ rũ.
• Rối loạn trong não bộ: Những thay đổi hoặc bất thường trong hoạt động của một số vùng não, như vùng dưới đồi, có thể ảnh hưởng đến việc điều tiết giấc ngủ và dẫn tới hiện tượng ngủ lịm.
• Môi trường căng thẳng và lối sống không lành mạnh: Căng thẳng kéo dài, áp lực công việc hoặc sinh hoạt không điều độ có thể làm tăng nguy cơ ngủ lịm, do não bộ không được nghỉ ngơi đầy đủ và dễ bị kiệt sức.
• Tác động từ các bệnh lý khác: Một số bệnh lý thần kinh như bệnh Parkinson, đa xơ cứng, và các rối loạn tự miễn có thể làm tăng nguy cơ mắc chứng ngủ rũ.
• Thiếu ngủ mãn tính: Thường xuyên thiếu ngủ hoặc chất lượng giấc ngủ kém cũng có thể là yếu tố dẫn tới tình trạng ngủ lịm, do cơ thể không có đủ thời gian để phục hồi và điều chỉnh chu kỳ ngủ – thức.

Việc hiểu rõ nguyên nhân của chứng ngủ lịm là bước quan trọng để tìm ra các biện pháp điều trị và ngăn ngừa hiệu quả, giúp cải thiện chất lượng cuộc sống cho người bệnh.

Dấu hiệu và triệu chứng ngủ lịm

Chứng ngủ lịm, hay ngủ rũ, có thể gây ra nhiều dấu hiệu và triệu chứng khác nhau, ảnh hưởng đến khả năng duy trì sự tỉnh táo và khả năng thực hiện các hoạt động hàng ngày. Dưới đây là các dấu hiệu phổ biến của chứng ngủ lịm:

• Cơn buồn ngủ bất ngờ và không kiểm soát: Đây là dấu hiệu chính của chứng ngủ lịm. Người mắc thường cảm thấy buồn ngủ đột ngột và không thể kháng cự lại, có thể ngủ thiếp đi bất cứ lúc nào trong ngày, dù đang làm việc, lái xe hoặc nói chuyện.
• Giảm tỉnh táo và khó tập trung: Người mắc chứng ngủ lịm có thể gặp khó khăn khi tập trung và duy trì sự tỉnh táo, dẫn đến dễ nhầm lẫn hoặc mất mát thông tin trong công việc hay học tập.
• Giấc ngủ đêm không ổn định: Mặc dù dễ dàng rơi vào giấc ngủ vào ban ngày, người mắc chứng ngủ lịm thường gặp khó khăn trong việc duy trì giấc ngủ sâu và ổn định vào ban đêm, dẫn đến thức giấc nhiều lần và giấc ngủ ngắt quãng.
• Cảm giác thiếu năng lượng và dễ mệt mỏi: Do chất lượng giấc ngủ kém và sự rối loạn trong chu kỳ ngủ, người mắc chứng ngủ rũ thường cảm thấy thiếu năng lượng, mệt mỏi, và dễ kiệt sức.

Các dấu hiệu và triệu chứng của chứng ngủ lịm có thể khác nhau ở mỗi người và thay đổi theo thời gian, nhưng đều gây ảnh hưởng đáng kể đến sinh hoạt và công việc hàng ngày. Việc nhận biết sớm các triệu chứng này giúp người bệnh tiếp cận kịp thời các biện pháp hỗ trợ và điều trị, cải thiện chất lượng cuộc sống.

Ngủ lịm có chữa được không?

Chứng ngủ lịm là một rối loạn thần kinh mãn tính, hiện chưa có cách chữa khỏi hoàn toàn. Tuy nhiên, có nhiều phương pháp điều trị và biện pháp hỗ trợ giúp kiểm soát triệu chứng, cải thiện chất lượng cuộc sống và giảm thiểu ảnh hưởng của chứng bệnh này.

• Dùng thuốc: Bác sĩ thường kê đơn thuốc để giúp người bệnh duy trì sự tỉnh táo trong ngày và giảm các cơn buồn ngủ bất ngờ. Một số loại thuốc phổ biến là thuốc kích thích hệ thần kinh trung ương giúp người bệnh duy trì sự tỉnh táo và giảm buồn ngủ ban ngày. Thuốc chống trầm cảm giúp kiểm soát tình trạng mất trương lực cơ, giảm ảo giác và tình trạng liệt tạm thời khi tỉnh giấc. Thuốc điều hòa giấc ngủ cải thiện chất lượng giấc ngủ ban đêm để người bệnh ít bị gián đoạn giấc ngủ.
• Liệu pháp hành vi và lối sống: Ngủ ngắn khoảng 10-20 phút trong ngày có thể giúp giảm cơn buồn ngủ và cải thiện sự tỉnh táo. Giữ thời gian đi ngủ và thức dậy cố định mỗi ngày giúp cải thiện chất lượng giấc ngủ. Cà phê, nicotine và các thức uống chứa cồn có thể gây rối loạn giấc ngủ, vì vậy nên hạn chế sử dụng. Thiền, yoga hoặc các kỹ thuật thở sâu có thể giúp giảm căng thẳng, hỗ trợ cải thiện chất lượng giấc ngủ.
• Hỗ trợ từ gia đình và môi trường làm việc: Gia đình và bạn bè có thể giúp đỡ bằng cách hiểu rõ hơn về tình trạng của người bệnh, từ đó có sự cảm thông và hỗ trợ khi cần. Trong môi trường làm việc, trao đổi với cấp trên về tình trạng bệnh cũng có thể giúp sắp xếp công việc linh hoạt hơn, giảm thiểu những rủi ro do các cơn buồn ngủ bất ngờ gây ra.

Mặc dù không thể chữa khỏi hoàn toàn chứng ngủ lịm, việc điều trị đúng cách và thay đổi lối sống sẽ giúp người bệnh kiểm soát triệu chứng tốt hơn, duy trì cuộc sống bình thường, đồng thời giảm thiểu các ảnh hưởng tiêu cực lên sức khỏe và tinh thần.

Biện pháp khắc phục chứng ngủ lịm

Dù chứng ngủ lịm không thể chữa khỏi hoàn toàn, có nhiều biện pháp có thể giúp người bệnh giảm thiểu triệu chứng và cải thiện chất lượng cuộc sống. Dưới đây là một số biện pháp khắc phục hiệu quả:

• Điều chỉnh thói quen sinh hoạt: Đi ngủ và thức dậy vào cùng một thời gian mỗi ngày giúp ổn định đồng hồ sinh học và cải thiện chất lượng giấc ngủ. Hạn chế uống cà phê, trà, nicotine và các đồ uống chứa cồn vào buổi chiều và tối để giảm rối loạn giấc ngủ.
• Thực hiện các bài tập thư giãn: Thiền và yoga cũng giúp cơ thể dễ dàng điều chỉnh lại nhịp sinh học. Các phương pháp này giúp giảm căng thẳng và cải thiện chất lượng giấc ngủ. Thực hành kỹ thuật thở sâu giúp giải phóng căng thẳng và tăng cường sự thư giãn, hỗ trợ giảm tần suất các cơn buồn ngủ bất ngờ.
• Sử dụng thuốc hỗ trợ (theo chỉ định của bác sĩ): Các loại thuốc như modafinil hoặc armodafinil có thể giúp tăng cường sự tỉnh táo trong ngày, giảm buồn ngủ. Một số thuốc chống trầm cảm ba vòng hoặc SSRI có thể giúp kiểm soát các triệu chứng như mất trương lực cơ (cataplexy) và ảo giác.
• Sử dụng thiết bị hỗ trợ và an toàn: Thiết bị cảnh báo buồn ngủ đặc biệt hữu ích cho người cần lái xe hoặc thực hiện các hoạt động đòi hỏi sự tỉnh táo cao, các thiết bị này phát ra âm thanh hoặc rung để cảnh báo khi người bệnh có dấu hiệu buồn ngủ.

Những biện pháp trên không chỉ giúp người mắc chứng ngủ lịm kiểm soát tốt các triệu chứng mà còn giúp cải thiện đáng kể chất lượng sống.

Kết luận

Ngủ lịm tuy là hiện tượng phổ biến nhưng có thể ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng cuộc sống nếu không được quan tâm đúng mức. Việc hiểu rõ ngủ lịm sẽ giúp bạn chủ động bảo vệ sức khỏe giấc ngủ, đảm bảo cơ thể luôn ở trạng thái tốt nhất. Bên cạnh đó hãy trang bị thêm các sản phẩm nệm và chăn ga để giúp giấc được diễn ra trọn vẹn nhất. Những dòng nệm foam, nệm cao su, nệm lò xo, nệm bông ép có chất lượng vô cùng tốt, bạn không nên bỏ qua.

------------------------------------------

THÔNG TIN LIÊN HỆ:

- Website: https://thegioinem.com/ 

- Hotline: 0707 325 325

- Hệ thống cửa hàng: https://thegioinem.com/stores  

- Facebook: https://www.facebook.com/thegioinemcom/   

- Zalo: https://zalo.me/816994836045545813 

Thế Giới Nệm - Lựa chọn cho giấc ngủ ngon

1. Trụ sở văn phòng: 361-365 Tân Sơn Nhì, P.Tân Thành, Q.Tân Phú, TP.HCM
2. Hotline tư vấn sản phẩm: 0707 325 325
3. Hotline hậu mãi, CSKH: 0906 863 325
4. Hệ thống cửa hàng: https://thegioinem.com/stores
5. Fanpage: https://www.facebook.com/thegioinemcom
6. Zalo: https://zalo.me/816994836045545813
7. Email: thegioinem.com@gmail.com