Chứng ngủ rũ (narcolepsy) là gì? các biện pháp khắc phục

Chứng ngủ rũ (narcolepsy) là tình trạng rối loạn giấc ngủ liên quan đến hệ thần kinh gây ra rất nhiều phiền toái và nguy hiểm trong cuộc sống hằng ngày. Hãy cùng Thế Giới Nệm tham khảo bài viết này để tìm hiểu kỹ hơn về chứng ngủ rũ (narcolepsy) là gì? và các biện pháp khắc phục nó nhé!

Chứng ngủ rũ Narcolepsy là gì?

Chứng ngủ rũ, còn được gọi là Narcolepsy, là một bệnh lý rối giấc ngủ mãn tính, đặc trưng bởi sự mất kiểm soát về việc buồn ngủ ban ngày và cảm giác ngủ gật đột ngột không thể kiềm chế. Những người bị chứng ngủ rũ thường gặp khó khăn khi tỉnh táo trong thời gian dài hay bất kể tình huống. Bệnh này gây nhiều phiền toái đáng kể trong cuộc sống hàng ngày của bệnh nhân. Đôi khi, chứng ngủ rũ có thể kèm theo tình trạng mất trương lực cơ đột ngột trong một thời gian ngắn, tức là mất kiểm soát đột ngột về hoạt động cơ bắp. Thường xảy ra khi bệnh nhân trải qua cảm xúc mạnh, ví dụ như cười nhiều, nhận được tin tức tốt hoặc xấu đột ngột.

Chứng ngủ rũ (narcolepsy) là một bệnh mãn tính và hiện vẫn chưa rõ nguyên nhân cũng như không có phương pháp điều trị cụ thể. Tuy nhiên, bệnh nhân có thể kiểm soát các triệu chứng bằng cách tuân thủ các chỉ dẫn từ bác sĩ và thay đổi tích cực lối sống. Bên cạnh đó, sự hỗ trợ từ gia đình, bạn bè, đồng nghiệp và giáo viên cũng rất cần thiết để giúp bệnh nhân đối phó với chứng ngủ rũ.

Chứng ngủ rũ có thể xảy ra ở mọi chủng tộc và trên toàn thế giới, bao gồm cả Việt Nam. Tuy nhiên, do không có tiêu chuẩn chẩn đoán rõ ràng, thường cần tiến hành theo dõi sau khi loại trừ các vấn đề về thực thể não.

Hội chứng ngủ rũ được phân loại thành hai nhóm chính: 

• Nhóm 1: Chứng ngủ rũ liên quan đến sự giảm hypocretin và tình trạng tê liệt tạm thời trong cơ bắp tay chân. 
• Nhóm 2: Chứng ngủ rũ với mức độ hypocretin bình thường và không có tình trạng tê liệt tạm thời.

Chứng ngủ rũ thường bắt đầu xuất hiện trong độ tuổi từ 15 đến 25, tuy nhiên, nó có thể trở nên rõ ràng ở bất kỳ độ tuổi nào. Chứng ngủ rũ (narcolepsy) là một tình trạng kéo dài suốt đời với nhiều tác động khác nhau.

Các triệu chứng chính của chứng ngủ rũ

Quá buồn ngủ ban ngày (EDS)

Triệu chứng chủ yếu của hội chứng ngủ rũ là sự buồn ngủ ban ngày quá mức (Excessive daytime sleepiness - EDS). Tình trạng này thường diễn ra nhiều lần trong ngày và có thể tăng dần theo thời gian. Mỗi cơn buồn ngủ chỉ kéo dài vài phút, nhưng cũng có thể kéo dài vài tiếng. Người bệnh thường không thể kiểm soát được cơn buồn ngủ này.

Do đó, trong suốt cả ngày, sự tỉnh táo và khả năng tập trung của bạn có xu hướng giảm. Buồn ngủ ban ngày quá mức thường là triệu chứng ban đầu và gây nhiều khó khăn nhất, ảnh hưởng đến khả năng tập trung và hoạt động hiệu quả của người bệnh.

Yếu tay chân

Hầu hết những người mắc hội chứng ngủ rũ thường trải qua tình trạng mất trương lực cơ (cataplexy), đặc biệt là yếu cơ tay chân. Hiện tượng này còn được gọi là tình trạng mất kiểm soát cơ bắp tạm thời hoặc tình trạng giảm sức mạnh cơ bắp. Nó có thể gây ra các triệu chứng như nói chậm, sụp đổ toàn bộ cơ thể, ngã xuống đột ngột, đi khập khiễng hoặc cảm thấy cơ thể yếu đuối. Tình trạng này phụ thuộc vào các cơ liên quan và thường được kích hoạt bởi các cảm xúc mạnh như sự bất ngờ, tiếng cười hoặc sự tức giận.

Ảo giác thức và mơ

Một đặc điểm khác mà một số người mắc hội chứng ngủ rũ thường gặp là hiện tượng ảo giác (hallucinations), bao gồm ảo giác thức và ảo giấc mơ, được mô tả là rất sống động và chân thực. Người bệnh có thể trải qua trạng thái ảo thanh, ảo thị, hoặc ảo giác (thường xảy ra khi vừa vào giấc ngủ và đôi khi có thể xảy ra ngay khi vừa tỉnh giấc).

Người bệnh có thể khó phân biệt được sự khác nhau giữa ảo giác và giấc mơ do tính chân thực của chúng, tuy nhiên, cảm giác sợ hãi vẫn tồn tại. Hiện tượng ảo giác xuất hiện ở khoảng 30% bệnh nhân mắc hội chứng ngủ rũ, đặc biệt là ở trẻ em, bao gồm cả những trẻ khỏe mạnh, và ít phổ biến hơn ở người trưởng thành.

Bóng đè

Những người mắc hội chứng ngủ rũ (narcolepsy) thường gặp tình trạng mất khả năng di chuyển hoặc nói trong khi đang ngủ hoặc ngay sau khi thức dậy. Các tình huống này thường chỉ kéo dài trong thời gian ngắn (vài giây hoặc vài phút) nhưng gây ra cảm giác sợ hãi. Người bệnh có thể nhận thức được tình trạng này và nhớ lại sau khi tỉnh dậy, mặc dù không thể kiểm soát được những gì đang diễn ra.

Tình trạng bị "bóng đè" là một loại tạm thời bất động thường xảy ra trong giai đoạn giấc ngủ chuyển động nhanh mắt (REM sleep), thời gian mà hầu hết các giấc mơ xảy ra. Việc tạm thời không thể di chuyển trong giai đoạn giấc ngủ REM có thể ngăn cản cơ thể thực hiện các hoạt động trong giấc mơ.

Tuy nhiên, không phải ai cũng bị "bóng đè" đều mắc hội chứng ngủ rũ. Nhiều người không mắc hội chứng ngủ rũ đã từng trải qua vài lần bị "bóng đè", đặc biệt là khi còn nhỏ.

Giấc ngủ về đêm rối loạn (do tăng thức ăn)

Giấc ngủ bị gián đoạn (Disrupted Nighttime Sleep - DNS) cũng là một trong những vấn đề thường gặp ở người mắc hội chứng ngủ rũ. Cần hiểu rằng, bản chất của bệnh nhân narcolepsy là dễ ngủ, bất kể ban ngày hay ban đêm. Tuy nhiên, giấc ngủ ban đêm của họ thường không liên tục mà thường bị gián đoạn, thỉnh thoảng tỉnh dậy trong khoảng vài tiếng.

Việc ăn quá nhiều vào buổi tối có thể là một nguyên nhân gây gián đoạn giấc ngủ cho người bệnh, đồng thời làm tình trạng mệt mỏi gia tăng vào ngày hôm sau. Thức giấc thường xuyên trong đêm cũng góp phần làm tăng mệt mỏi, đau nhức cơ thể và làm giảm sự tỉnh táo, cũng như làm tăng khả năng mắc chứng ảo giác.

Các biện pháp cải thiện chứng ngủ rũ

Thay đổi lối sống

Người mắc hội chứng ngủ rũ được khuyến khích xây dựng một chế độ sinh hoạt khoa học, lành mạnh và tìm kiếm công việc phù hợp. Do không có phương pháp điều trị triệt để, người bệnh cần đề cao việc duy trì một lối sống tích cực để giảm thiểu các tác động tiêu cực và tạo ra cuộc sống an toàn, hạnh phúc và thuận lợi hơn cho bản thân.

Dưới đây là một số chế độ được khuyến khích cho người mắc hội chứng ngủ rũ:

• Tuân thủ lịch trình đã xây dựng về thời gian ăn uống, nghỉ ngơi, ngủ và làm việc, bao gồm cả cuối tuần, để tạo thói quen cho cơ thể.
• Tránh bia, rượu, đồ uống có cồn và các chất kích thích, thuốc gây nghiện khác.
• Duy trì thói quen vận động hàng ngày để tạo ra các chất dẫn truyền thần kinh cần thiết để tăng cường sự tỉnh táo vào ban ngày cho người mắc hội chứng ngủ rũ.
• Hạn chế sử dụng các thực phẩm gây buồn ngủ vào ban ngày, ví dụ như hạt sen hay trà hoa cúc.
• Thực hành thiền, yoga hoặc thái cực quyền có thể mang lại lợi ích đáng kể cho người mắc hội chứng ngủ rũ.
• Duy trì cân nặng ở mức hợp lý, vì thừa cân cũng có thể liên quan đến hội chứng ngủ rũ.
• Sử dụng các sản phẩm nệm chất lượng như nệm cao su và đặc biệt là nệm cao su thiên nhiên từ các thương hiệu nổi tiếng như nệm cao su Liên Á, nệm cao su Vạn Thành, …để giúp giấc ngủ ban đêm được trọn vẹn, từ đó ngăn sự buồn ngủ vào ban ngày. 

Cần lưu ý rằng mỗi người mắc hội chứng ngủ rũ có thể có những yêu cầu và trạng thái sức khỏe riêng, nên tư vấn từ bác sĩ chuyên khoa là cần thiết để xây dựng một chế độ phù hợp và hiệu quả.

Sử dụng thuốc

Việc sử dụng thuốc có thể có ích trong điều trị các triệu chứng chính của hội chứng ngủ rũ. Tuy nhiên, không có loại thuốc nào được coi là thuốc đặc trị cho hội chứng ngủ rũ. Chủ yếu, thuốc được sử dụng để kích thích sự tỉnh táo và ngăn chặn tình trạng liệt cơ. Các loại thuốc thường được chỉ định để điều trị Narcolepsy bao gồm:

• Modafinil hoặc armodafinil là thuốc giúp giảm cơn buồn ngủ, tăng cường năng lượng và sự tỉnh táo.
• Oxybates – một trong những chất ức chế thần kinh, giúp giảm các cơn buồn ngủ hoặc trạng thái tê liệt/yếu cơ, đã được FDA chấp thuận để điều trị hội chứng ngủ rũ.
• Solriamfetol có tác dụng giảm cơn buồn ngủ vào ban ngày và tình trạng ngưng thở khi ngủ một cách đáng kể.
• Pitolisant là một loại thuốc chủ vận nghịch đảo thụ thể histamine-3, có thể tăng nồng độ histamine trong não để làm tăng sự tỉnh táo.
• Thuốc chống trầm cảm như Imipramin, Effexor XR cũng có thể được bác sĩ chỉ định trong một số trường hợp.
• Một số thuốc chứa canxi, magiê, kali và natri oxybat.

Việc sử dụng các nhóm thuốc kích thích thần kinh cần được tư vấn bởi các chuyên gia để chú ý đến liều lượng, vì đôi khi nó có thể gây mất ngủ vào ban đêm và các tác dụng phụ không mong muốn.

Kết luận

Chứng ngủ rũ (narcolepsy) là một dạng rối loạn giấc ngủ với các biểu hiện điển hình như buồn ngủ vào ban ngày, khó khăn để tỉnh táo, mệt mỏi... Chứng ngủ rũ thường gây ra những tác động xấu đến cuộc sống của người bệnh và đến nay vẫn chưa có phương pháp điều trị triệt để. Tuy nhiên, với các biện pháp cải thiện triệu chứng ngủ rũ mà Thế Giới Nệm đã chia sẻ trên đây, bằng việc thay đổi lối sống lành mạnh và dùng thuốc hợp lý, chắc chặn tình trạng bệnh ngủ rũ sẽ được kiểm soát đáng kể. 

----------------------------------

THÔNG TIN LIÊN HỆ:

Thegioinem.com - Lựa chọn cho giấc ngủ ngon

Địa chỉ: 365 Tân Sơn Nhì, Phường Tân Thành, Quận Tân Phú, Thành phố Hồ Chí Minh

Website: https://thegioinem.com/

Hotline: 0707 325 325

Fanpage: https://www.facebook.com/thegioinemcom/

Thế Giới Nệm - Lựa chọn cho giấc ngủ ngon

1. Trụ sở văn phòng: 361-365 Tân Sơn Nhì, P.Tân Thành, Q.Tân Phú, TP.HCM
2. Hotline tư vấn sản phẩm: 0707 325 325
3. Hotline hậu mãi, CSKH: 0906 863 325
4. Hệ thống cửa hàng: https://thegioinem.com/stores
5. Fanpage: https://www.facebook.com/thegioinemcom
6. Zalo: https://zalo.me/816994836045545813
7. Email: thegioinem.com@gmail.com