Trẻ sinh non là những trẻ được sinh ra trước 37 tuần tuổi và trẻ sinh càng sớm thì nguy cơ gặp phải các biến chứng càng cao. Thegioinem.com sẽ hướng dẫn chăm sóc trẻ sinh non tại nhà để giúp cha mẹ có kiến thức về việc chăm sóc trẻ sinh non tại nhà.
Đặc điểm của trẻ sinh non
Trẻ sinh ra càng sớm, nguy cơ mắc các vấn đề sức khỏe ở giai đoạn sơ sinh và nguy cơ chậm phát triển tâm thần vận động trong năm đầu đời càng cao. Trẻ sinh rất sớm (tuổi thai dưới 28 tuần) dễ gặp biến chứng hơn những trẻ sinh non tháng khác. Trẻ sinh non rất dễ bị cảm lạnh ở nhiệt độ phòng bình thường do cơ thể vẫn chưa thể điều chỉnh nhiệt độ trong khi không có hoặc có rất ít chất béo tích tụ dưới da.
Trẻ sinh non cần được điều trị và hỗ trợ tích cực tại khoa chăm sóc đặc biệt dành cho trẻ sơ sinh (hay còn gọi là NICU). Tại đây, cơ thể trẻ được giữ ấm bằng cách đặt dưới lồng ấp (hay còn gọi là lồng ấp) hoặc hệ thống sưởi ấm đặc biệt (hay còn gọi là máy sưởi). Ngoài ra, trẻ sinh non có thể gặp các rủi ro phát triển sau:
Trẻ có thể gặp vấn đề về hô hấp do hội chứng hô hấp cấp tính nghiêm trọng hoặc loạn sản phế quản phổi. Đây là một trong những lý do tại sao việc thở đúng cách và hỗ trợ dinh dưỡng rất quan trọng.
Trẻ có thể bị vàng da, ảnh hưởng đến thần kinh và dễ bị hạ đường huyết, hạ thân nhiệt, lượng hồng cầu thấp dẫn đến thiếu máu, ngưng thở.
Trẻ em cũng dễ bị nhiễm trùng vì hệ miễn dịch và các cơ quan còn non nớt. Một số trẻ sơ sinh bị bệnh võng mạc do sinh non do võng mạc của trẻ chưa phát triển đầy đủ.
Trẻ có thể gặp khó khăn trong việc ăn uống. Giống như trẻ sinh đủ tháng, trẻ sơ sinh cần được cung cấp đủ thức ăn và năng lượng để bắt kịp với các động lực tăng trưởng.
Hệ tiêu hóa của bé còn non nớt nên thức ăn khó được hấp thụ qua đường tiêu hóa. Để cho trẻ sinh non bú sữa mẹ đúng cách và an toàn
Đặc điểm của trẻ sinh non
Chăm sóc trẻ sơ sinh non tháng tại nhà
Theo dõi trẻ từ nhịp thở, thân nhiệt
Chăm sóc trẻ sinh non cần chú ý tới nhiều yếu tố, đặc biệt trẻ sinh non thường chưa thích nghi với môi trường bên ngoài nên dễ mắc bệnh hơn trẻ sinh đủ tháng. Vì vậy, cha mẹ hãy luôn chủ động theo dõi các dấu hiệu ở trẻ như nhịp thở, màu da, tri giác, thân nhiệt. Nếu thấy trẻ có biểu hiện bất thường thì phải đưa trẻ đến bệnh viện.
Trẻ sinh non thường chưa thích nghi với môi trường bên ngoài
Cho trẻ ăn
Khi chăm sóc trẻ sinh non tại nhà, mẹ cần có nguồn sữa tốt nhất, vì sữa mẹ có chứa các protein và kháng thể giúp tăng cường phản ứng miễn dịch của trẻ và giúp chống lại các bệnh nhiễm trùng mà trẻ mắc phải. Ngoài chế độ dinh dưỡng sớm qua đường tiêu hóa, trẻ sơ sinh cần được bú sữa ngoài đường ruột sớm bằng sữa mẹ. Nếu trẻ đã ổn định và sẵn sàng xuất viện, lượng sữa trẻ cần có thể lên tới 140-160 ml trong 1 ngày.
Để tăng cân và theo kịp tốc độ tăng trưởng, giống như trẻ đủ tháng, trẻ sinh non có thể cần bổ sung chế độ ăn uống dưới dạng chất bổ sung sữa mẹ, bổ sung vitamin hoặc sữa công thức năng lượng cao cho trẻ sơ sinh.
Cho trẻ ngủ
Một trong những điều nên và không nên khi chăm sóc trẻ sinh non đúng cách là chú ý đến thời gian ngủ của trẻ. Trẻ sơ sinh phát triển trong khi ngủ đủ giấc, vì vậy trẻ cần ngủ vài giờ mỗi ngày (16-20 giờ/ngày) sau mỗi lần bú. Tuy nhiên, nếu trẻ ngủ trên 4 tiếng/giấc thì cha mẹ nên chủ động đánh thức trẻ để cho trẻ bú.
Cha mẹ cũng cần lưu ý rằng tất cả trẻ sơ sinh, kể cả trẻ sinh non đều phải nằm ngửa, không nằm sấp. Cho bé ngủ trên nệm không quá mềm, không có gối nhỏ hoặc thú bông trong nôi, nên cho bé nằm nệm cao su và nệm em bé vì khả năng nâng đỡ giúp bé không quá khó chịu khi nằm. Ngoài ra các dòng nệm em bé của nệm Liên Á và nệm Vạn Thành thiết kế dành riêng cho trẻ sơ sinh và không gây ra nguy cơ mắc hội chứng đột tử ở trẻ sơ sinh (SIDS).
Trẻ cũng nên ngủ một mình trong nôi, không nên ngủ chung với người lớn vì cha mẹ có thể ngủ quên và gây nguy hiểm cho trẻ. Không nên cho trẻ mặc quá chật hoặc quá chật.
Trẻ sơ sinh phát triển trong khi ngủ đủ giấc
Tiêm phòng
Những mũi tiêm phòng đầu tiên cho trẻ là viêm gan siêu vi B và lao. Trẻ sinh non có cân nặng trên 2.000 gam khi sinh được tiêm phòng sớm trước khi xuất viện. Trẻ em có cân nặng dưới 2.000 gam được chủng ngừa bệnh Lao cho đến khi trẻ cân nặng trên 2.000 gam. Nếu trẻ sinh non nặng 1000 - 2000 gam và mẹ bị nhiễm gan siêu vi B thì có thể tiêm vắc xin gan siêu vi B ngay sau khi sinh.
Những mũi tiêm phòng đầu tiên cho trẻ là viêm gan siêu vi B và lao
Vệ sinh và massage cho bé
Một trong những điều cần chú ý khi chăm sóc trẻ sinh non chính là việc vệ sinh cá nhân cho bé. Tắm cho trẻ sinh non ít nhất 3 - 4 lần một tuần bằng khăn sạch, đủ ấm, không nóng, mềm với nước khoảng 37-38°C và sữa tắm có độ “pH trung tính”. Làn da của trẻ sơ sinh rất mỏng manh và dễ bị tổn thương nên khi vệ sinh cho bé cần hết sức lưu ý.
Vào những ngày bé không tắm, bạn có thể dùng bông gòn và nước ấm sạch để lau toàn thân cho bé, đặc biệt là các kẽ hở, rốn và vùng hăm tã. Ngoài ra, tránh tắm thường xuyên vì da bé sẽ bị khô. Khi xoa bóp cho trẻ, bạn nên sử dụng các loại dầu phù hợp với làn da của trẻ và được bác sĩ khuyên dùng cho trẻ sinh non. Cha mẹ cần trực tiếp xoa bóp cho bé hơn là nhờ người thân hỗ trợ. Sự tiếp xúc qua da nhẹ nhàng của cha mẹ và những cuộc thảo luận trìu mến với em bé sẽ giúp em bé phát triển về thể chất và tinh thần, đồng thời giúp trẻ có được cuộc sống khỏe mạnh và phát triển tốt hơn.
Bổ sung vitamin
Khi trẻ sinh non bú sữa mẹ, bác sĩ có thể bổ sung thêm vitamin cho trẻ như Vitamin D: 400 – 800 đơn vị/ngày. Sắt: 2 – 4 mg/kg/ngày từ sau tuần thứ 2.
Dấu hiệu nguy hiểm cần đưa trẻ đi cơ sở y tế khám
Nếu trẻ sinh non có những dấu hiệu nguy hiểm sau, cha mẹ cần đưa trẻ tới cơ sở y tế khám càng sớm càng tốt:
Vàng da nhiều
Ngủ nhiều khó thức dậy
Trẻ bú kém, khó thở, quanh môi, mắt hoặc miệng bị xanh tái.
Sốt hoặc hạ thân nhiệt
Không tiểu > 12 giờ, không đại tiện > 4 ngày hoặc tiêu phân đen, có máu...
Như vậy, chăm sóc trẻ sinh non cha mẹ cần lưu ý nhiều hơn, bởi cơ thể trẻ còn rất yếu. Các cơ quan chưa hoàn thiện hết rất dễ có nguy cơ bệnh tật và biến chứng. Chế độ chăm sóc đặc biệt cho trẻ sinh non sẽ giúp trẻ thích nghi và phát bình thường.
Nệm Cao Su
Nệm Lò Xo
Nệm Bông Ép
Chăn Drap
Gối
Giường ngủ
